Michael G. Müller

Czwarty wykład z cyklu „(Nie-)Powroty” nosił tytuł „Kiedy skończyła się historia starego Gdańska?”, a prelegentem był profesor Michael G. Müller – profesor historii wschodnioeuropejskiej na Uniwersytecie im. Marcina Lutra w Halle-Wittenberdze, doktor honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, autor książek: Rozbiory Polski: historia Polski i Europy XVIII wieku oraz Zrozumieć polską historię.

Próbując odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule wykładu, profesor Müller podjął się próby opisania miejskiej tożsamości gdańszczan, w tym dumy z bycia gdańszczaninem, a także sposobów przeżywania kontynuacji i upadku pewnych typów wyobrażeń związanych z Gdańskiem. Nasz Gość opowiedział o tym, w jakich aspektach przetrwał „dawny Gdańsk”, zwracając szczególną uwagę na wolność religijną w okresie nowożytnym. Wyróżnił też trzy symboliczne „końce” dawnego Gdańska: zabór przez Prusy w 1793 roku, 1 września 1939 oraz rok 1945. Omawiając powiązaną z tym kresem kwestię migracji i wypędzeń, przypomniał opinię Joshki Fischera, który uznał te ostatnie za naturalną konsekwencję militarnej agresji.

Profesor Müller podkreślił zarazem wyjątkową pracę gdańszczan w dziedzinie tworzenia własnej tożsamości, na którą składają się chociażby takie zjawiska, jak odbudowa miasta po drugiej wojnie światowej, stawianie pomników, wznoszenie kościołów czy twórczość literacka i artystyczna. W długiej i żywej dyskusji po wykładzie gospodarz cyklu, profesor Traba, przypomniał zaś w kontekście Gdańska swoją koncepcję kulturowej sukcesji, obejmującej nadawanie starym rzeczom nowego sensu – co jest nieodzownym procesem w momentach tracenia i odzyskiwania, w które tak obfitował wiek XX.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•