Maria Poprzęcka

Trzecie spotkanie z cyklu Obraz między kultem a lękiem poświęcone było słynnej Giocondzie Leonarda da Vinci, ujętej tu jako „fetysz i ofiara”. Wykład na ten temat wygłosiła sama autorka całej koncepcji cyklu, profesor Maria Poprzęcka.

Po rozważaniach na temat wizerunku Chrystusa, o którym tydzień wcześniej mówił profesor Antoni Ziemba, profesor Poprzęcka opowiedziała słuchaczom o kulcie twarzy świeckiej, skupiając się na Mona Lizie jako wyjątkowym, szeroko zapośredniczonym wyobrażeniu. Dzieje tego wyobrażenia nakładają się na historię samego obrazu, który po na poły fikcyjnej ekfrazie Vasariego wypływa na światło dzienne dopiero wraz z wystawieniem go w paryskim Luwrze. Po kilku dekadach arcydzieło Leonarda staje się chyba najczęściej opisywanym malowidłem zachodniego świata. Pojawia się w tekstach takich autorów, jak bracia Goncourt, Teofil Gautier, Walter Pater, Joséphin Péladan, Gabriele d’Annunzio, Jean Lorrain, Maurice Barrès czy Hugo von Hoffmansthal. Cytując te teksty, profesor Poprzęcka znakomicie pokazała, jak opisy dzieła na swój sposób odrywają się od samego obrazu, zmierzając w rozmaitych, niekiedy bardzo nieoczekiwanych kierunkach.

Przełomowym momentem w dziejach Giocondy jest jednak kradzież obrazu w roku 1911. Kryminalny kontekst sprawia, że obraz trafia wówczas – jak określiła to profesor Poprzęcka – do „popowego rynsztoka”, z którego już się nie wydobędzie. Ostatnia część wykładu, podczas której mieliśmy okazję zapoznać się z dziesiątkami przeróbek i dowcipów wykorzystujących obraz Leonarda, uświadomiła słuchaczom zarówno nieokiełznaną kreatywność epoki internetu, jak i wieloaspektowość samego pojęcia „arcydzieło” – także w powiązaniu z pracami Marcela Duchampa, wybitnego artysty nowoczesności i autora najsłynniejszego przekształcenia wizerunku Mony Lizy, L.H.O.O.Q.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•